18 april 2023 - 3 september 2023
Gluckauf laat een selectie foto's zien uit het oeuvre van internationaal gewaardeerd fotografe Bertien van Manen, die opgroeide in Heerlen. Zij staat bekend om haar documentairefotografie waarbij ze mensen op ongepolijst wijze in hun persoonlijke leefomgeving vastlegt. Het getoonde werk maakte Van Manen op haar vele internationale reizen naar mijnwerkersgemeenschappen. Kenmerkend voor Van Manens fotografie is dat deze onderlinge verbindingen tussen mensen toont en ruimte geeft aan het perspectief van vrouwen.
Bertien van Manen, At the mines, Apanas, Siberia, 1994 (KLIK HIER VOOR MEER FOTO'S)
De fotografietentoonstelling Gluckauf in SCHUNCK Museum toont een selectie foto's gemaakt in onder andere het Britse mijnwerkersstadje New Sharlston. Ook zijn de fotoserie Moonshine, portretten van Amerikaanse vrouwelijke mijnwerkers in de Appalachen in de Verenigde Staten en portretten van mijnwerkers in Siberië te zien. Gluckauf is de groet waarmee mijnwerkers over landsgrenzen heen elkaar een veilige terugkomst van onder de grond wensten.
Yorkshire (1979) is de eerste fotoserie van Van Manen over mijnwerkers en hun families. De serie laat in plaats van een heroïsch beeld van het harde mijnwerkersleven, portretten zien van inwoners van de mijnwerkersgemeenschap, aarzelend poserend of terloops vastgelegd tijdens een dagelijkse bezigheid. Voor de serie Moonshine (1985-2013) reisde Van Manen af naar de Amerikaanse Appalachen in onder andere Kentucky en West-Virginia. In deze regio werkten vrouwen samen met hun mannen in de mijnen. Van Manen ontmoette hier het echtpaar Mavis en Junior, bij wie ze over een periode van bijna dertig jaar meerdere malen voor lange tijd verbleef. Door de jaren heen ontstond een warme band tussen Van Manen, het echtpaar en hun gezin. Dit leverde persoonlijke, eerlijke en intieme beelden op. Van stiekeme wilde feestjes waarbij de illegaal gestookte lokale whisky - moonshine - rijkelijk vloeide, geboortes in de familie en ruzies, tot de dagelijkse huiselijke taferelen.
Tijdens de tentoonstelling Gluckauf zijn ook foto's te zien die Bertien maakte in de stad Most in voormalig Tsjecho-Slowakije en in Siberië. De stad Most moest in de jaren '80 in zijn volledigheid plaatsmaken voor de aanleg van een mijn. Vlak na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in de jaren '90 reisde Bertien naar Apanas in Siberië. Hier fotografeerde zij mijnwerkers terwijl filmmaker Michael Pilz haar volgde voor zijn film Let's Sit Down Before We Leave (1995).
Parallel aan de tentoonstelling verschijnt het boek Gluckauf met nog niet eerder in boekvorm gepubliceerde foto's van Bertien Van Manen. Auteur Marcia Luyten schreef een portret van Bertien als begeleidende tekst voor dit boek. Het boek Gluckauf wordt uitgegeven in samenwerking met Fw: Books.
Bertien van Manen (Den Haag, 1942) begon haar carrière als modefotograaf voordat zij als autonoom fotograaf de wereld over reisde. Van Manen wordt gezien als een van de vernieuwers van de documentairefotografie. Over de hele wereld fotografeert zij mensen in alledaagse situaties in gebieden waar politieke en sociaal-maatschappelijke veranderingen plaatsvinden. Van Manens fascinatie voor mijnwerkersgemeenschappen komt voort uit haar jeugd. Zij groeide op in Heerlen, voormalig centrum van de Oostelijke Mijnstreek, waar haar vader werkte als ingenieur voor de Staatsmijnen. Bertien zat op school met kinderen van mijnwerkers en voelde zich op haar gemak in de warme en pretentieloze gezinssituaties bij hen thuis. Kenmerkend voor Van Manens werk is dat zij er in slaagt dicht bij haar onderwerp te komen. In plaats van op en neer te reizen naar een plek dompelt zij zich onder in de plaatselijke cultuur en leeft zij samen met de mensen wiens leven ze documenteert. Van Manen fotografeerde ook in onder andere Hongarije, China en gebieden in de voormalige Sovjet-Unie. Haar werk is wereldwijd tentoongesteld in musea waaronder Museum of Modern Art in New York, Maison Européenne de la Photographie in Parijs, Stedelijk Museum Amsterdam, FOAM Amsterdam, FoMu Antwerpen en Fotomuseum Winterthur.
Related upcoming events
-
13/09/2024 - 03/11/2024 Gehele dagBredaPhoto Festival 2024: JourneysHet BredaPhoto Festival keert op 13 september 2024 terug met het thema Journeys, de reis als metafoor voor een levensveranderende ontwikkeling. Of het nu gaat om een psychologische zoektocht naar de eigen identiteit en een betekenisvol leven, of een intens fysieke reis op zoek naar vrijheid en simpelweg overleven, het zijn deze en andere verhalen die de elfde editie van BredaPhoto invulling geven. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de line up. Met trots maakt BredaPhoto nu alvast de eerste drie namen bekend: Rosângela Rennó, Tina Farifteh en Mounir Raji.In co-productie met de Grote Kerk Breda brengt BredaPhoto in het hart van de stad een ‘site-specific’ solotentoonstelling van de Braziliaanse kunstenaar Rosângela Rennó (1962). Hiervoor verdiept Rennó zich in de historie van de Grote Kerk en presenteert dit nieuwe werk in combinatie met bestaand werk. Rennó is een gevierd kunstenaar met een carrière die meer dan 40 jaar werk omvat. Afgelopen zomer ontving ze de prestigieuze Women in Motion award op het fotofestival Les Rencontres d’Arles in Frankrijk. In Nederland en Noord-Europa is zij wellicht minder bekend. Na de editie van BredaPhoto volgend jaar, zal dit ongetwijfeld anders zijn.
Ook de Iraans-Nederlandse kunstenaar Tina Farifteh (1982) maakt speciaal voor Journeys nieuw werk. Farifteh toont Tina in Sexbierum, een multimediaal project over haar zoektocht naar haar plek in de wereld. Die zoektocht brengt haar naar Friesland, het dorpje Sexbierum en de Sedyk. Het is een persoonlijk verhaal dat tegelijkertijd universele thema’s als ontworteling, de zoektocht naar een thuis en de liefde voor het landschap en de elementen verbeeldt. Tina in Sexbierum is een co-productie van BredaPhoto en Prospektor en komt tot stand met steun van het Mondriaan Fonds en Stichting Forhanna.
Mounir Raji (1982) brengt met zijn project Dreamland een ode aan het Marokko van zijn dromen. Hij portretteert het land waar zijn familie vandaan komt en waar hij zelf, geboren en opgegroeid in de Zaanstreek, vanaf zijn vroegste jeugd de zomers doorbracht. Mounir Raji vangt zijn tweede thuis in de kleuren van de late zomerzon. Hij toont zijn herinneringen aan warm weerzien met familie, oneindig buiten kunnen spelen en gevoelens van vrijheid, vertrouwen en hoop. Zijn foto’s roepen een verlangen op naar het land dat eigenlijk niet bestaat. “Het is mijn eigen geromantiseerde kijk”, aldus Raji.
Reis door de stad
Naast deze eerste drie namen toont BredaPhoto nog tientallen andere internationale fotografen en kunstenaars én tien jonge talenten die deelnemen aan het BredaPhoto International Talent Programme. De jonge talenten zijn zij aan zij met de gevestigde namen op verrassende locaties in Breda te zien. Samen brengen al deze makers een breed scala aan werk, van documentairefotografie tot interdisciplinaire installaties en videowerken. Daarnaast zoekt BredaPhoto actief de samenwerking op met andere culturele instellingen in de stad en zullen er tijdens het festival, rond het thema Journeys, activiteiten plaatsvinden op het gebied van onder andere podiumkunsten, letteren, erfgoed en film.